Bir kelimeye çekim eki getirilince ünlü kaybı yaşayabilir. Bu duruma da çekim eki nedeniyle ünlü düşmesi adı verilir.
Kelimeye getirilen bir ekin, çekim eki olup olmadığını nasıl anlayacağınızı henüz bilmiyorsanız çekim eki başlığına bakınız.
Örneğin şehir sözcüğüne bakalım.
Bu sözcüğe çekim eki getirirsek "şehri" haline gelmelidir. Fark ettiğiniz gibi sözcük -i çekim ekini aldı almasına ama bir tane "i" harfini de kaybetti. İşte bu durum çekim eki alırken ünlü düşmesine örnektir.
Bir diğer örnek de burun sözcüğüdür.
Bu kelimeyi "burnu" olarak çekimlersek orijinal kelimenin sonundaki ünlü harf yine düşmüştür.
Not: Bu olayın bir tane istisnası vardır: ikilemeler. Normalde çekim eki nedeniyle ünlü düşmesine uğraması gereken bir sözcük ikileme içinde kullanılmışsa, ünlü düşmesi kuralından muaf olur. Örneğin "burun buruna" doğru yazılmış bir ikilemedir. Cümlede tek başına "buruna" sözcüğü kullanılsa bu bir yazım yanlışı olurdu ancak ikileme söz konusu olunca ünlü düşmesi kuralı uygulanmaz.
Kelimeye getirilen bir ekin, çekim eki olup olmadığını nasıl anlayacağınızı henüz bilmiyorsanız çekim eki başlığına bakınız.
Örneğin şehir sözcüğüne bakalım.
Bu sözcüğe çekim eki getirirsek "şehri" haline gelmelidir. Fark ettiğiniz gibi sözcük -i çekim ekini aldı almasına ama bir tane "i" harfini de kaybetti. İşte bu durum çekim eki alırken ünlü düşmesine örnektir.
Bir diğer örnek de burun sözcüğüdür.
Bu kelimeyi "burnu" olarak çekimlersek orijinal kelimenin sonundaki ünlü harf yine düşmüştür.
Not: Bu olayın bir tane istisnası vardır: ikilemeler. Normalde çekim eki nedeniyle ünlü düşmesine uğraması gereken bir sözcük ikileme içinde kullanılmışsa, ünlü düşmesi kuralından muaf olur. Örneğin "burun buruna" doğru yazılmış bir ikilemedir. Cümlede tek başına "buruna" sözcüğü kullanılsa bu bir yazım yanlışı olurdu ancak ikileme söz konusu olunca ünlü düşmesi kuralı uygulanmaz.